To wzór świętości na dzisiejsze czasy - powiedział kard. Kazimierz Nycz otwierając konferencję: „Święty abp Zygmunt Szczęsny Feliński - patriota, sybirak, metropolita warszawski”. Spotkanie odbywa się w Domu Generalnym Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w Warszawie. Wydarzenie, w którym uczestniczy rodzina Świętego, organizowane jest w związku z przypadającą w tym roku 200. rocznicą Jego urodzin.
Abp Zygmunt Szczęsny Feliński (1822-1895) przeszedł do historii jako metropolita warszawski okresu powstania styczniowego, który za radykalny sprzeciw wobec represji carskich został zesłany w głąb Rosji na 20 lat. Założył Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.
Otwierając konferencję prezes KAI Marcin Przeciszewski podkreślił, że abp Szczęsny Feliński to jedna z najpiękniejszych, najciekawszych i najbardziej pasjonujących postaci w historii Kościoła i Polski. “Kard. Kazimierz Nycz wskazał, że abp Szczęsny Feliński, choć pozostaje niestety zbyt mało znany, jako intelektualista i pasterz jest bardzo aktualny. “Był człowiekiem mającym swoje poglądy, zdanie i odwagę” - mówił hierarcha, wskazując na rozmowy arcybiskupa Warszawy z namiestnikiem cara.
“Był odważny, gdy trzeba było wypowiadać poglądy o powstaniu styczniowym, którego był przeciwnikiem. Publicznie bronił powstańców wywożonych na Syberię, a krzywdy wyrządzane przez carska Rosję nagłaśniał w Europie” - podkreślił metropolita warszawski. Zaznaczył, że abp Szczęsny Feliński był człowiekiem apolitycznym i niezwiązanym z żadną frakcją. “Tak realizowanego modelu świętości bardzo nam dzisiaj potrzeba” - wskazał kard. Nycz.
“Jego świętość jest modelem świętości w tym znaczeniu, że nie jest zamknięta w kaplicy w której się modlił - zaznaczył metropolita warszawski. - To świętość przejawiana w całym codziennym życiu, we wszystkim co robił - i w Kościele i w świecie, jako arcybiskup i więzień - we wszystkim był pasterzem i świętym co proces kanonizacyjny niezbicie pokazał” - stwierdził kard. Nycz.
Janina Kierstan, była przełożona zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi - założonego przez abp. Felińskiego - wyraziła nadzieję, że we wrześniu będzie można obchodzić rocznicę jego urodzin we wsi Dźwiniaczka na Podolu, a więc tam, gdzie spędził on ostatnie 12 lat życia. Natomiast Matka Małgorzata Burek, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi wskazała, że "Bohater konferencji szedł drogą miłości, prawdy i cierpienia".
W wykładzie “Miejsce abp. Felińskiego w historii Kościoła i jego wpływ na odzyskanie niepodległości ks. dr Robert Ogrodnik, że arcybiskup Warszawy pełnił swą misję w niełatwych okolicznościach.
Europa wstrząsana była ideami Wielkiej Rewolucji Francuskiej, Europę i papiestwo nękały idee oświeceniowego liberalizmu i austriackiego józefinizmu. Polska w wyniku trzech rozbiorów została zmieciona z mapy fizycznej świata. Na ziemiach wcielonych pomiędzy Rosję, Austrię i Prusy nieustannie żywy był duch rewolucyjny, który nie licząc się z kosztami społecznymi, politycznymi i ludzkimi dążył do odzyskania niepodległości.
W 1862 roku, przypomniał prelegent, gdy był profesorem Akademii Duchownej w Petersburgu, ks. Zygmunt Szczęsny Feliński przybył do wzburzonej carskimi represjami Warszawy i objął rządy metropolity warszawskiego. 15 marca 1863 roku, a więc niespełna 2 miesiące po wybuchu Powstania Styczniowego, arcybiskup Warszawy napisał list do cara. “Winić Polaków nikt nie może za to, że mając świetną i bogatą przeszłość historyczną wzdychają do niej i dążą do uzyskania niepodległości. Tego gorącego patriotyzmu nie można Polakom poczytywać za zdradę, a prób odzyskania niepodległości ponawiających się od stu lat Rosjanie nie mają prawa potępić” - pisał duchowny.
Ks. Ogrodnik zaznaczył, że ci, którzy widzieli w arcybiskupie agenta carskiego doznali teraz wielkiego rozgoryczenia. 8 czerwca 1863 r. wielki książę Konstanty, brat cara Aleksandra II, proponuje ukarać abp. Felińskiego i wezwać go do Petersburga.
Zdaniem prelegenta najbardziej arcybiskup Warszawy zapisał się w historii Kościoła w Polsce słowami skierowanymi do warszawskiego duchowieństwa 13 czerwca 1863 r., gdy wyjeżdżał na wygnanie do Jarosławia nad Wołgę: „Strzeżcie praw Kościoła świętego. Pilnujcie gorliwie tej świętej wiary naszej, przeciwnościami się nie zrażajcie, miejcie Pana Boga w pamięci i w sercu. Jeżeli by was kto namawiał do takiego czynu, którego popełnić się nie godzi, bez uchybienia prawom Bożym i prawom Kościoła, odpowiadajcie każdy Non possumus, odpowiadajcie wszyscy Non possumus”.
Ks. Ogrodnik wskazał, że przykład nieugiętej woli miłości do Ojczyzny, Kościoła i wierności Stolicy Apostolskiej stał się dla wielu wygnańców czytelnym wsparciem w latach zesłania. Polska międzywojenna doceniła arcybiskupa Warszawy, sprowadzając jego zwłoki z Dźwiniaczki do stolicy i uroczyście składając w podziemiach archikatedry warszawskiej 14 kwietnia 1921 r.
Zdaniem historyka droga patriotyczna, a także wzór świętości i miłości do Matki Bożej stały się czytelnym wzorem dla następcy na stolicy arcybiskupów warszawskich – bł. Stefana kard. Wyszyńskiego. Sam Prymas Tysiąclecia wyznał: „Maryjny program abp. Felińskiego, to wytknięty szlak wspólnej drogi Narodu i Kościoła”.
Ks. Ogrodnik wyraził ubolewanie, że postać abp. Szczęsnego Felińskiego wciąż jest niedoceniana: brak jego pomnika, ulicy czy skweru w stolicy, której 16 miesięcy był arcybiskupem; nie ma także w Polsce parafii pod Jego wezwaniem.
Z kolei prof. Jan Żaryn podkreślił, że przybywając do Warszawy jako jej arcybiskup, abp Feliński doskonale rozumiał, że Kościół nie może być siłą polityczną, która przewodzi powstaniu. Był świadom, że Kościół nie może wspierać powstańców inaczej, aniżeli posługą duszpasterską - mówił historyk w wykładzie pt. “Abp Feliński: pasterz, męczennik, patriota”.
Rozpoczynając posługę w Warszawie abp Feliński zdawał sobie sprawę - i sam o tym pisał - że jego posłannictwo w stolicy jest niesłychanie trudne. Jako ten, który jest wysłannikiem cara, a więc dźwigając na sobie jednoznaczne podejrzenie, był świadom, że każdy jego ruch i każda jego decyzja może być uznana jako kolaboracja - wskazywał historyk.
Był przeciwnikiem powstania, a z drugiej strony - przeciwnikiem rewolucji - przypomniał dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej. Dodał jednocześnie, że abp Szczęsny Feliński, jako wygnaniec dzielił los wielu powstańców, podobnie jak ponad 200 innych duchownych.
O abp. Felińskim jako pisarzu mówiła dr Agata Kłosek z Uniwersytetu Warszawskiego oceniając, że duchowny był autorem wielu wartościowych dzieł. Zaczął tworzyć teksty literackie dopiero podczas zesłania, w Rosji, mając ponad 40 lat. Oprócz tekstów homiletycznych pisał pamiętniki, książki eseistyczno-filozoficzne o tematyce społecznej ale też liczne wiersze (o tematyce głównie religijnej) oraz poematy.
Dr Kłosek przypomniała, że podczas pobytu na emigracji w Paryżu, Feliński poznał wielkich polskich twórców literackich - zaprzyjaźnił się z Juliuszem Słowackim, poznał Cypriana Kamila Norwida i Adama Mickiewicza. Jednakże uznawał siebie jako myśliciela a nie pisarza-artystę - mówiła prelegentka. W wierszach i poematach – zgodnie z filozofią chrześcijańską, podkreślał wagę ofiarnej miłości.
W części popołudniowej wystąpi s. dr Antonietta Frącek, dyrektor Archiwum Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi z wykładem „Abp Feliński jako założyciel zgromadzenia zakonnego oddanego pracy nad odrodzeniem rodziny”. Natomiast dr Monika Waluś (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) omówi program maryjny abp. Felińskiego.
Spotkanie zakończy debata zatytułowana „Non possumus abp. Felińskiego i kard. Wyszyńskiego – historia i memento”. Wezmą w niej udział: dr Ewa Czaczkowska (UKSW); prof. Paweł Skibiński (UW); ks. dr Robert Ogrodnik (Fundacja „Cultura Memoriae”). Rozmowę poprowadzi Tomasz Królak, wiceprezes Katolickiej Agencji Informacyjnej.
Organizatorem konferencji jest Fundacja na Rzecz Informacji Katolickiej a partnerem organizacyjnym Katolicka Agencja Informacyjna. Spotkanie zostało objęte Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
Projekt „Spotkanie: Św. abp Zygmunt Szczęsny Feliński – patriota, sybirak, metropolita warszawski” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Rządowego Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Patronat medialny: TVP1, Polskie Radio, Tygodnik „Gość Niedzielny”, Tygodnik „Idziemy”.
***
Zygmunt Szczęsny Feliński urodził się 1 listopada 1822 r. w Wojutynie na Wołyniu, jako syn ziemianina Gerarda Felińskiego i Ewy z Wendorffów, kobiety wielkiego umysłu i serca, patriotki, pisarki. Jego ojciec zmarł wcześnie a matka, gdy miał 16 lat została zesłana za Syberię. Studiował matematykę na Uniwersytecie w Moskwie, a nauki humanistyczne w Paryżu.
W 1851 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Żytomierzu, a dalsze studia odbył w Akademii Duchownej w Petersburgu, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie (1855). Jako kapelan i profesor tamtejszej Akademii poświęcił się formacji przyszłych kapłanów. Wrażliwy na potrzeby warstw najuboższych założył ochronkę dla sierot oraz zgromadzenie zakonne „Rodzina Maryi” (1857).
Mianowany arcybiskupem warszawskim 6 stycznia 1862 r. przez papieża Piusa IX, przyjął sakrę biskupią w Petersburgu. Zarządzał archidiecezją warszawską tylko 16 miesięcy. Wybuch powstania styczniowego (1863) i krwawe represje wywołały jego protest. 15 marca 1863 r. wystosował list do cara Aleksandra II w obronie praw Kościoła i narodu, w którym odważnie apelował do cara o powstrzymanie zbrojnej agresji. Został wezwany przez do Petersburga. Opuścił Warszawę 14 czerwca 1863 r. jako więzień stanu, pod eskortą wojskową. Internowany początkowo w Gatczynie został skazany na zesłanie.
Na wygnaniu w Rosji spędził 20 lat w Jarosławiu nad Wołgą. Zasłynął jako wzór świętości i pobożności. Został uwolniony w 1883 r., ale do Warszawy nie mógł powrócić. Ostatnie 12 lat życia spędził w zaborze austriackim we wsi – Dźwiniaczka na Podolu, gdzie oddał się działalności duszpasterskiej, oświatowej, społecznej, dobroczynnej wśród ludności polskiej i ukraińskiej. Zmarł w Krakowie 17 września 1895 r.
Jan Paweł II beatyfikował abp. Felińskiego 18 sierpnia 2002 r. w Krakowie, a Benedykt XVI kanonizował go 11 października 2009 r. w Rzymie.
tk (KAI) / Warszawa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz